Sut i gael gorchymyn rhyddhau o ddyled

Os ydych chi wedi penderfynu eich bod am wneud cais am orchymyn rhyddhau o ddyled, neu Debt Relief Order (DRO) yn Saesneg, bydd angen i chi ddod o hyd i gynghorwr DRO i wneud eich cais i'r Gwasanaeth Ansolfedd – nhw sy'n delio â phob gorchymyn DRO.

Cam 1: dod o hyd i gynghorwr DRO

Dim ond drwy gynghorwr DRO arbenigol, a elwir hefyd yn 'gyfryngwr cymeradwy', y gallwch chi wneud cais am DRO. Cynghorwyr dyled medrus yw’r rhain fel arfer, sydd wedi cael caniatâd i lenwi'r ffurflenni a rhoi cyngor ar orchmynion DRO. Byddant yn gwirio eich bod yn gymwys i wneud cais a bod DRO yn addas i chi.

Gallwch ddod o hyd i gynghorwr DRO yn y rhan fwyaf o ganolfannau Cyngor ar Bopeth lleol. Cysylltu â’ch canolfan Cyngor ar Bopeth leol.

Gallwch hefyd ddod o hyd i gynghorwr DRO drwy sefydliadau cymeradwy eraill, a elwir yn 'awdurdodau cymwys'. Gweld pa sefydliadau sydd wedi'u cymeradwyo ar GOV.UK.

Cam 2: gweithio gyda'r cynghorwr DRO i wneud eich cais

Bydd eich cynghorwr DRO yn eich helpu i benderfynu a ydych chi'n gymwys i wneud cais am DRO. Bydd hefyd yn ystyried a yw'n addas i chi – er enghraifft, sut gallai effeithio ar eich statws credyd, eich ffordd o fyw a'ch gwaith. 

Os byddwch chi’n penderfynu bwrw ymlaen, bydd angen i chi weithio gyda'ch cynghorwr DRO i lenwi eich cais. Bydd hyn yn cynnwys cyfrifo'ch incwm a'ch gwariant, ac adio'ch dyledion a'ch asedau i gyd at ei gilydd. Eich asedau yw unrhyw gynilion sydd gennych chi, neu bethau o werth rydych chi’n berchen arnyn nhw.

Mae'n bwysig bod yn onest a rhoi'r holl wybodaeth sydd gennych chi i'ch cynghorwr DRO.

Bydd y cais yn cael ei anfon at dderbynnydd swyddogol yn y Gwasanaeth Ansolfedd. Eu gwaith nhw yw gwneud penderfyniad am y cais a delio â'ch DRO os bydd yn mynd rhagddo. Os bydd y derbynnydd swyddogol yn canfod eich bod wedi bod yn anonest yn eich cais, gellid gwneud i'r cyfyngiadau dan DRO bara hyd at 15 mlynedd. Mewn achosion difrifol o anonestrwydd, gellid mynd â chi i'r llys.

Cam 3: y derbynnydd swyddogol yn gwneud penderfyniad

Pan fydd eich cais yn dod i law, bydd y derbynnydd swyddogol yn gwneud un o'r penderfyniadau canlynol:

• gwneud y gorchymyn rhyddhau o ddyled os ydych chi'n gymwys a bod eich cais wedi'i lenwi'n gywir

• gohirio'r gorchymyn os oes angen rhagor o wybodaeth arnynt i wneud penderfyniad

• gwrthod y gorchymyn os nad ydych chi’n gymwys neu os ydych chi wedi rhoi gwybodaeth anwir

Ar ôl i chi wneud cais am DRO, rhaid i chi gydweithredu â'r derbynnydd swyddogol. Mae hyn yn golygu ateb cwestiynau a darparu unrhyw wybodaeth bellach y gellir gofyn amdani. Mae'n bwysig eich bod yn rhoi gwybod i'r derbynnydd swyddogol os bydd eich incwm yn cynyddu neu os byddwch yn cael cyfandaliad, er enghraifft ad-daliad treth neu ddyfarniad budd-dal wedi'i ôl-ddyddio. 

Os gwrthodir eich cais, rhoddir rhesymau ysgrifenedig i chi yn dweud pam y cafodd ei wrthod. Efallai y byddwch chi’n gallu herio’r penderfyniad.

Y camau nesaf

Ewch i weld beth sy'n digwydd pan fydd DRO yn cael ei wneud.